Hiện nay, Việt Nam có rất nhiều đường cao tốc. Ngay tại thủ đô, nhiều đoạn đường cao tốc trên cao cũng đã được xây dựng ở các tuyến vành đai, giảm tải cho giao thông nội đô và thuận tiện đi lại cho xe ô tô. Không có giao lộ, không có đèn đỏ, không có người đi bộ hay xe máy cản trở là những điểm quá hấp dẫn của đường cao tốc.
Nhưng do đặc trưng tốc độ cao, chạy xe trên đường cao tốc cũng rất nguy hiểm nếu tài xế non tay, hoặc không tuân thủ quy tắc lái xe an toàn. Để đảm bảo an toàn, các bạn nên ghi nhớ nằm lòng những quy tắc sau:
1. Kiểm tra xe trước khi xuất phát
Luôn luôn kiểm tra lốp, phanh, đèn chiếu sáng, đèn phanh, xăng xe, đảm bảo chiếc xe hoạt động tốt trước khi khởi hành một chuyến đi, đặc biệt khi di chuyển trên đường cao tốc. Bất kỳ sự cố nào dù là nhỏ nhất cũng đều dẫn đến những nguy hiểm chết người khi xe bạn lưu thông với tốc độ cao trên cao tốc.
2. Lưu ý khi vào cao tốc, và thoát khỏi cao tốc
Khi nhập vào đường nhánh dẫn lên cao tốc, và đường nhánh thoát khỏi cao tốc đều phải chú ý quan sát và điều chỉnh tốc độ hợp lý. Ở Việt Nam thường quy định tốc độ ở đoạn đường này là tối đa 40 km/h.
Bạn cần xi nhan trái, quan sát trước khi vào đường nhánh lên cao tốc. Bắt đầu vào đường cao tốc, bạn cần xác định quyền ưu tiên thuộc về những xe đang chạy trên cao tốc, chứ không phải các xe khác cần ưu tiên nhường đường cho bạn.
Đi đúng làn đường dẫn lên cao tốc với tốc độ phù hợp với tốc độ các xe đang lưu thông và không đè vạch xương cá phân chia làn đường để chuyển làn gấp khi mới nhập vào đường cao tốc. Tiếp tục có tín hiệu xi nhan khi cần nhập vào làn trong, quan sát các xe đang chạy và chỉ chuyển làn khi an toàn. Điều chỉnh tốc độ cho phù hợp và không chạy quá tốc độ quy định.
Làm tương tự khi cần thoát khỏi cao tốc.
3. Tránh bám quá sát xe đi trước
Bám đuôi là điều không nên làm khi di chuyển ở tốc độ lớn vì trong trường hợp xe trước gặp sự cố và dừng lại đột ngột, các phương tiện phía sau không kịp xử lý, dễ gây ra những vụ tai nạn liên hoàn.
Để nắm được khoảng cách an toàn cần thiết, các chuyên gia về đường bộ gợi ý “quy tắc” để tính khoảng cách tối thiểu như sau:
Người lái có thể nhân vận tốc hiện tại của xe với 3 rồi chia cho 10. Ví dụ khi đi ở vận tốc 60km/h, tài xế nên giữ khoảng cách an toàn tối thiểu với xe trước là 60x3/10=18m.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý trong điều kiện thời tiết không thuận lợi, mặt đường trơn trượt do mưa lớn, khoảng cách an toàn cần được tăng lên cho phù hợp.
4. Xác định điểm nghỉ đỗ
Cho dù không phải ra khỏi cao tốc mà chỉ muốn dừng lại do xe gặp sự cố hoặc đơn giản để… nghỉ ngơi, tài xế cũng không nên chuyển làn đột ngột hay tạt đầu xe khác. Thay vào đó, hãy chuyển làn từ từ và xi-nhan để báo hiệu trước khi dừng hẳn.
5. Lưu ý khi thao tác ngoài lái xe
Hết sức lưu ý khi rời mắt khỏi đường, tay khỏi vô lăng để thực hiện các thao tác ngoài lái xe như chỉnh âm thanh, chỉnh điều hòa, nhận cuộc gọi, ăn uống trên xe.... Tốt nhất là không thực hiện các thao tác này trên đường cao tốc, đặc biệt là gọi điện thoại hay ăn uống trên xe.
6. Luôn luôn tỉnh táo và tập trung
Giữ tinh thần thoải mái, tỉnh táo và tập trung trong suốt chuyến đi. Tránh tâm trạng bực tức kích động, hay trạng thái buồn ngủ, rất nguy hiểm khi lái xe.
Xao lãng tầm nhìn để làm việc khác như đọc biển quảng cáo trên đường, đọc tin nhắn, gọi điện thoại... cũng là nguyên nhân có thể đến tai họa.
7. Đi chậm chưa hẳn đã an toàn
Quan niệm đi chậm là an toàn không phải lúc nào cũng đúng, nhất là trên đường cao tốc. Với tốc độ trung bình khoảng 80 km/h mà lái xe di chuyển với 60 km/h sẽ rất nguy hiểm nếu xe phía sau không nhận biết chính xác tốc độ, nên không hãm tốc đúng lúc. Chậm, nhanh chỉ là khái niệm tương đối, mỗi tài xế cần di chuyển với tốc độ phù hợp với mạch giao thông chung.
8. Đừng đổi làn tùy hứng
Đường cao tốc, các xe thường chạy với vận tốc cao nên việc tùy tiện chuyển làn đường có thể khiến lái xe gặp phải những tai nạn không đáng có.
Muốn chuyển làn thành công trước hết cần tuân thủ luật giao thông, chỉ chuyển làn ở nơi có vạch kẻ đường cho phép chuyển làn. Khi chuyển làn, điều tối quan trọng là phải bật xi-nhan. Quan sát các xe di chuyển trước sau, điều quan trọng là giữ tốc độ hợp lý, không đi vào điểm mù của xe trước và tạo điều kiện rộng nhất để quan sát xe đi sau.
Trên đây là một số nguyên tắc khi lái xe trên cao tốc. Ngoài ra, trước mỗi chuyến đi, người lái cần tìm hiểu các tuyến đường, kiểm tra tình trạng phương tiện, đặc biệt lốp xe. Không được điều khiển xe khi đã uống rượu, bia và nhớ thắt dây an toàn cho tài xế cũng như hành khách.
